Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας

«πρός γάρ σαρκός εὐεξίην αἵματος φλεγμονήν ἀνάγκη γίνεσθαι» Ιπποκράτης, Περί Διαίτης

Δηλαδή: η παχυσαρκία προκαλεί αναγκαστικά και φλεγμονή του αίματος.

Πάνω από δυόμιση δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως είναι υπέρβαροι, λίγο πιο κάτω από τον μισό πληθυσμό της Γης. Στην Ελλάδα είναι πάνω από πέντε, δηλαδή ο μισός πληθυσμός της Ελλάδας. Η παχυσαρκία αποτελεί μια επιδημία στις ανεπτυγμένες χώρες σε μια εποχή όπου τείνουμε να βιαζόμαστε, ακόμη και στο φαγητό, προτιμούμε να τρώμε έτοιμα φαγητά ή φαγητά τα οποία μαγειρεύονται σε γρήγορο χρόνο, ή να τρώμε γρήγορα το φαγητό μας. Η παχυσαρκία είναι μία από τις κυριότερες αιτίες για πολλά προβλήματα και ασθένειες. Τι είναι όμως η παχυσαρκία?, είναι η υπερβολική εναπόθεση λίπους στο σώμα μας. Όταν λοιπόν προσλαμβάνουμε μέσα στην μέρα μας περισσότερες θερμίδες από όσες μπορούμε να κάψουμε, αυτές οι περίσσιες θερμίδες αποθηκεύονται σε ορισμένα μέρη τους σώματος, ως λίπος μέσα στα λιποκύτταρα τα οποία βρίσκονται στον λιπώδη ιστό. Ο λιπώδης ιστός είναι είναι ένας από τους βασικούς συνδετικούς ιστούς των ζωντανών οργανισμών.  Χωρίζεται σε δυο τύπους τον υποδόριο, ο οποίος βρίσκεται κάτω από το δέρμα μας, αυτός αποτελεί και την «μόνωση» του οργανισμού σε χαμηλές θερμοκρασίες και στον σπλαχνικό ιστό, ο οποίος περιβάλλει ορισμένα όργανα πχ ήπαρ και καρδιά και είναι επικίνδυνος όταν αυξάνεται υπερβολικά. Τα λιποκύτταρα είναι απαραίτητα στον οργανισμό διότι αποθηκεύουν ενέργεια με σκοπό να καταναλωθεί αργότερα. Όμως όταν αυτή η ενέργεια δεν χρησιμοποιείται, τότε το λίπος πολλαπλασιάζεται κυρίως στην περιοχή της κοιλιάς, με αποτέλεσμα την υπερβολική αύξηση του βάρους και την παχυσαρκία. Τα λιποκύτταρα στον οργανισμό είναι σταθερά σε αριθμό, αυτό που κάνει κάποιον να φαίνεται υπέρβαρος είναι ότι αυτά αυξάνονται σε όγκο.

Η παχυσαρκία συνδέεται άμεσα με τον τρόπο ζωής μας, οι περισσότεροι από μας κάνουμε μια εντελώς καθιστική ζωή όπου η άσκηση απουσιάζει εντελώς. Εισάγουμε την άσκηση στο πρόγραμμα μόνο αν το επιβάλλει κάποιος γιατρός, ενώ θα μπορούσαμε να την έχουμε υιοθετήσει πολύ πριν. Θα πει κάποιος «δεν έχω χρόνο να αθλούμαι», «ή δεν έχω χρήματα για να πάω γυμναστήριο», το να αθλείσαι στην καθημερινότητα σου δεν απαιτεί ώρες προσπάθειας, ούτε γυμναστήριο, μπορεί να γίνει στο σπίτι και στην ύπαιθρο. Ένας άλλος παράγοντας που «ευνοεί»  την παχυσαρκία είναι η «κακή» διατροφή μας. Είμαστε συνηθισμένοι να τρώμε ότι είναι πιο νόστιμο, χωρίς να σκεφτόμαστε τις διατροφικές συνέπειες που θα έχει στον οργανισμό μας. Έτσι καταλήγουμε να τρώμε «σκουπίδια», τροφές που αποτελούν θερμιδικές βόμβες με τα κορεσμένα λιπαρά, τις πολλές θερμίδες, πλούσια σε ζάχαρη, συντηρητικά και άλλες ουσίες, περιφρονώντας τις «υγιεινές τροφές». 

«Η φοβερή κοιλιά, η καταστρεπτική, πολλά κακά προξενεί στους ανθρώπους». (Ομήρου Οδύσσεια, ρ, 473-474) Η κακή διατροφή σε συνδυασμό με την έλλειψη άσκησης προκαλούν την παχυσαρκία ή οποία με την σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγεία όπως: καρδιαγγειακές παθήσεις, διαβήτη τύπου 2, οστεοαρθρίτιδα, κάποιες μορφές καρκίνου, λιπώδες συκώτι, άσθμα, υπέρταση.

Τι είναι η πείνα

Είναι το αίσθημα του άδειου στομάχου, το «γουργουρητό» που λέμε, το οποίο δημιουργείται από κάποιες ορμόνες που εκκρίνονται στο στομάχι, στην συνέχεια δίνουν το «μήνυμα» της πείνας σε μια περιοχή του εγκεφάλου. Το στομάχι είναι ένα όργανο με σχεδόν απεριόριστη ελαστικότητα, έχει κι αυτό τα όρια του όμως. Δεν πρέπει ποτέ να «σκάμε» από το φαγητό, αυτό κάνει το στομάχι να «ξεχειλώνει», να μεγαλώνει δηλαδή και όσο μεγαλώνει θα παράγει ολοένα και περισσότερες από τις ορμόνες της πείνας, με αποτέλεσμα να αναγκαζόμαστε να τρώμε τεράστιες ποσότητες φαγητού, που οδηγούν στην παχυσαρκία. Έτσι μπαίνουμε σε έναν φαύλο κύκλο πείνας και κατανάλωσης φαγητού μέχρι να πούμε «φτάνει», αλλά αυτό το φτάνει θα πρέπει να το πούμε πριν φορτώσουμε το σώμα μας με καμιά 200 κιλά. Τότε είναι πιο δύσκολο να απαλλαγείς από τα περιττά κιλά και χρειάζεσαι βοήθεια από ειδικούς.  Άλλοι παράγοντες παχυσαρκίας είναι οι ορμονικές διαταραχές πχ. του θυροειδούς όπου επηρεάζει τον μεταβολισμό, και η κληρονομικότητα.

Το τσιμπολόγημα

Το τσιμπολόγημα είναι μια μικρή «αθώα» συνήθεια που κάνουμε όλοι μας, όλες τις ώρες τις ημέρας. Όταν βαριόμαστε ή βλέπουμε μια ταινία, ή δεν έχουμε να κάνουμε κάτι άλλο, ψάχνουμε το ψυγείο ή το ντουλάπι κάτι για να «τσιμπήσουμε». Αυτό αποτελεί ένα «ελάττωμα», όταν δεν προσέχουμε τι είναι αυτό που «τσιμπάμε», μας φορτώνει με περίσσιες θερμίδες. Άλλωστε όταν τσιμπολογάμε κάτι δεν σημαίνει ότι πεινάμε κιόλας, αλλά ότι απλά μας έχει γίνει συνήθεια. Κι εφ' όσον οι συνήθειες δεν κόβονται ας μάθουμε να τσιμπάμε κάτι πιο υγιεινό για να κρατάμε και σε φόρμα τον μεταβολισμό μας.

Το πρωινό

Μια πολλή κακή συνήθεια είναι αυτή του να παραλείπεις το πρωινό, το οποίο είναι το πιο σημαντικό γεύμα της ημέρας. Κάποιοι το κάνουν για να χάσουν βάρος, όμως αυτή η κακή πρακτική δεν έχει αποτέλεσμα. Ο οργανισμός χρειάζεται ένα καλό πρωινό για να πάρει την ενέργεια που χρειάζεται, η οποία είναι περισσότερη απ΄όση θα χρειαστεί το βράδυ. Ο οργανισμός όταν δεν λαμβάνει αρκετή τροφή μπαίνει υπό το καθεστώς «ασιτίας» και ο μεταβολισμός σταματά ή υπολειτουργεί. Τα άτομα τα οποία δεν τρώνε πρωινό τείνουν να πεινούν περισσότερο κατά την διάρκεια της μέρας,  να τρώνε μεγάλες ποσότητες  μεσημεριανού ή βραδινού, να χάνουν την ενέργεια τους, να καταναλώνουν περισσότερες λιπαρές τροφές, να μην μπορούν να κοιμηθούν το βράδυ επειδή είχαν «βαρύ στομάχι», να μην μπορούν να χάσουν βάρος κι αυτό να αυξάνεται. Το χειρότερο κακό το κάνουν αυτοί που τρώνε μια φορά την μέρα και κυρίως το βράδυ, διαταράσσοντας το πεπτικό τους σύστημα, το οποίο οδηγεί σε παθήσεις του στομάχου.  Θυμηθείτε την σοφή φράση «Το πρωί να τρως σαν βασιλιάς, το μεσημέρι σαν άρχοντας και το βράδυ σαν ζητιάνος».

Η δίψα

Πολλές φορές μπερδεύουμε το αίσθημα της πείνας με αυτό της δίψας, διότι και τα δύο ενεργοποιούν την ίδια περιοχή του εγκεφάλου, κι έτσι τρώμε κάτι ενώ στην πραγματικότητα διψάμε.

«Όταν αγχώνομαι ή στεναχωριέμαι τρώω»

Είμαι μια συνήθεια την οποία κάνουν πολύ, χρησιμοποιούν το φαγητό ως μέσον «διαφυγής», από το άγχος ή την στεναχώρια με αποτέλεσμα όσο περισσότερο αγχώνονται ή στεναχωριούνται τόσο περισσότερο να τρώνε. Συνήθως τρώνε γλυκά για να «γλυκάνουν» την πίκρα τους. Η ζάχαρη ανεβάζει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα τα οποία επιφέρουν ενέργεια και πρόσκαιρη «ευφορία», αμέσως όμως παράγεται ινσουλίνη και τα επίπεδα γλυκόζης πέφτουν απότομα, μαζί και η διάθεση. Την ίδια επίδραση έχουν και οι τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες. Έτσι αποκτούν μια εξάρτηση με το φαγητό χωρίς το οποίο δε μπορούν να νιώσουν «καλά».

Παιδική παχυσαρκία

Η παιδική παχυσαρκία μπορεί να δημιουργήσει τα ίδια προβλήματα όπως στους ενηλίκους, διαβήτη και υπέρταση. Ένα παιδί στρέφεται σε μεγάλη κατανάλωση τροφών επειδή έχει υποστεί εξάρτηση από την ζάχαρη, ή βαριέται, ή νιώθει στρες. Η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις με τα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας 42% σε αγόρια και 38% σε κορίτσια.

Δείκτης Μάζας Σώματος

Είναι μια ιατρική ένδειξη που δημιούργησαν οι ειδικοί για να καθορίσουν αν ένα άτομο είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο ή ακόμη και ελλιποβαρές, είναι μια μαθηματική πράξη που υπολογίζει το βάρος δια του ύψους στο τετράγωνο. Δηλαδή ΔΜΣ = βάρος(kg) / (ύψος)2 (m2). Για παράδειγμα: Άτομο με ύψος 1,80 μέτρα και βάρος 80 κιλά έχει ΔΜΣ=80/(1,80*1,80)=24,69

ΔΜΣ μικρότερος του 18,5 το άτομο είναι ελλιποβαρές.

ΔΜΣ 18,5 -24,9 το άτομο έχει φυσιολογικό βάρος.

ΔΜΣ 25 -29,9 το άτομο είναι υπέρβαρο.

ΔΜΣ 30 και πάνω το άτομο είναι παχύσαρκο.

Για τα παιδιά υπάρχουν ειδικοί πίνακες για τον ΔΜΣ τους, λαμβάνεται υπόψη η ηλικία και το φύλλο.

Το φαγητό είναι απόλαυση και δεν χρειάζεται υπερβολές όσο κρατάμε το μέτρο πάντα θα μπορούμε να απολαμβάνουμε ακόμη κι αυτό που μας παχαίνει αρκεί να μην κάνουμε υπερβολές. Ό,τι και να σας αρέσει να τρώτε πάντα να θυμάστε «Μέτρον άριστον» που έλεγαν και οι αρχαίοι μας πρόγονοι.