Τα φώτα στραμμένα στην Ελλάδα

Παρουσία του προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια, του πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή και προσωπικοτήτων από τη διεθνή πολιτική και πολιτιστική σκηνή, πραγματοποιούνται απόψε στις 8 τα επίσημα εγκαίνια του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης, που από αύριο "καλωσορίζει" τους επισκέπτες του από όλα τα μήκη και πλάτη της γης.

Αυτή την ώρα, διακόπτεται σταδιακά η κίνηση στους δρόμους γύρω από το Μουσείο της Ακρόπολης και οι επισκέπτες που έχουν την κάρτα εισόδου μπορούν να μπαίνουν στο χώρο, μέχρι τις 6.30 από την είσοδο της οδού Μητσαίων, περνώντας μέτρα ασφαλείας που θυμίζουν αεροπορικό ταξίδι.

Επίσης, όπως έγινε γνωστό, κατά τα αποψινά εγκαίνια αναμένονται και δυο εκπλήξεις η μία εκ των οποίων έχει να κάνει με την κοπή της κορδέλας, που δεν θα γίνει με τον καθιερωμένο τρόπο. Η δεύτερη αφορά, όπως το έχει ανακοινώσει πριν από λίγες ημέρες ο υπουργός Πολιτισμού Αντώνης Σαμαράς, δύο θεάματα που έχει σκηνοθετήσει η Αθηνά-Ραχήλ Τσαγκάρη.

Σύμφωνα με τη λίστα που έχει δώσει η Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης, αναμένονται στα αποψινά εγκαίνια, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Μπαρόζο που αναμένεται να μιλήσει, όπως άλλωστε και ο γενικός διευθυντής της ΟΥΝΕΣΚΟ κ. Ματσούρα ενώ αναμένονται επίσης οι πρωθυπουργοί της Κροατίας, της Σερβίας, της Σλοβακίας, της Φινλανδίας, του Μαυροβουνίου, του Βιετνάμ και της Κίνας.

Απών από την αποψινή τελετή θα είναι ο Τούρκος πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν, που για λόγους υγείας δεν μπόρεσε να παραβρεθεί και ανανέωσε την επίσκεψή του στην Αθήνα για το επόμενο χρονικό διάστημα.

Ένα μοναδικό οπτικοακουστικό θέαμα περιμένει τους επισκέπτες του νέου μουσείου, καθώς κάθε βράδυ, μέσω βίντεο προβάλλονται στους τοίχους των κοντινών κτιρίων εικόνες εκθεμάτων που με την βοήθεια της τεχνολογίας "ζωντανεύουν".

Αίσθηση προκαλεί ο μεγάλος αριθμός κρατήσεων που έχουν γίνει μέσω του συστήματος e-ticketing που σχεδόν ξεπερνούν τα 7000 εισιτήρια.

Συγκινημένος ο πρόεδρος του Μουσείου και καθηγητής Αρχαιολογίας κ. Δημήτρης Παντερμαλής αναφέρθηκε στον πολυετή αγώνα για την κατασκευή του και είπε χαρακτηριστικά ότι "το Μουσείο δεν αποτελεί το έργο ενός ανθρώπου ή μιας κυβερνήσεως, αλλά ένα έργο καθολικό , προσπάθεια πολλών ανθρώπων που κάτω από φυσιολογικές συνθήκες θα χρειαζόταν δέκα χρόνια ακόμη για να ανοίξει τις πύλες του. Στα χρόνια που θα περάσουν το Μουσείο θα βελτιωθεί και θα έχει πολλά πράγματα να δείξει", συμπλήρωσε.

Η έκθεση ξετυλίγεται σε πέντε εκθεσιακές ενότητες, μια από αυτές η ίδια η ανασκαφή που θα έχει ολοκληρωθεί μετά από έναν χρόνο.

Τα περίπου 4000 εκθέματα του Νέου Μουσείου μοιράζονται στην αίθουσα των Κλιτύων Ακρόπολης (λίγο πριν την είσοδο του επισκέπτη, στις κύριες εκθεσιακές ενότητες του Μουσείου) , στην αίθουσα με τα Αρχαϊκά (όπου Κούροι, Κόρες και Ιππείς λούζονται από το φυσικό φως που διαχέεται στις λεπτομέρειες των αγαλμάτων ) και τέλος στην αίθουσα του Παρθενώνα όπου για πρώτη φορά εκτίθεται σε πλήρη ανάπτυξη η Ζωφόρος του Ναού, οι Μετόπες και τα Αετώματα.

Ο επισκέπτης μπορεί εύκολα να κατανοήσει εύκολα ποια είναι τα μαρμάρινα μέλη από τον Λόρδο Ελγιν και βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο καθώς τα αυθεντικά εκτίθενται με τα γύψινα εκμαγεία ( του 1846) ώστε να καταστεί απόλυτα προφανής η μια από τις μεγαλύτερες κλοπές της ιστορίας.

Η συνολική έκταση του Μουσείου είναι 21.000 τ.μ, ενώ διαθέτει εκθεσιακό χώρο 14000 τ.μ σε αντίθεση με τα 1450 τ.μ του παλαιού Μουσείου επάνω στον Βράχο.

Το σκεπτικό της έκθεσης, όπως εξήγησε ο κ. Παντερμαλής είναι να δημιουργείται στον επισκέπτη «η αίσθηση του περιπάτου προκειμένου να συνειδητοποιεί τον τόπο που βρίσκονται οι ανασκαφές και τα έργα της έκθεσης».

Σύμφωνα με τον κ. Παντερμαλή χρειάζονται περίπου τρεις ώρες για να έχει ο επισκέπτης μια ολοκληρωμένη εικόνα στο πλαίσιο μιας μαζικής ξενάγησης.

Την Πέμπτη, δεύτερη ημέρα των εγκαινίων ξεναγήθηκαν προσωπικότητες από το χώρο των Γραμμάτων και των Τεχνών, διεθνών επιτροπών για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, Σήμερα το βράδυ σειρά έχουν οι ξένοι δημοσιογράφοι που έρχονται στην Ελλάδα, προσκεκλημένοι του Υπουργείου Πολιτισμού.

Από τις 21 ως τις 23 Ιουνίου θα μπορεί κανείς να επισκεφθεί το Μουσείο μόνο εφόσον έχει κάνει κράτηση μέσω του συστήματος e-ticheting. Η επίσκεψη-ξενάγηση θα γίνεται τις τρείς αυτές ημέρες σε τρεις χρονικές ζώνες στις 9 το πρωί, στις 11 το πρωί και στις 6 το απόγευμα και κάθε ζώνη θα έχει 250 άτομα. Δηλαδή γι' αυτές τις τρεις ημέρες 2.250 άτομα από όλη την Ελλάδα, από όλο τον κόσμο, θα ξεναγηθούν με αυτή τη διαδικασία.

Η τιμή του εισιτηρίου για το 2009 δεν θα ξεπεράσει το 1 ευρώ, ενώ το 2010 θα φτάσει τα 5 ευρώ. Από το 2011 η τιμή του εισιτηρίου θα προβλεφθεί με ειδική μέριμνα για τις κατηγορίες ηλικιωμένων, παιδιών, φοιτητών, αναπήρων, ενώ με το σύστημα ηλεκτρονικής κράτησης θα προσδιορίζεται ακόμα και η ώρα της επίσκεψης στο Μουσείο.

Εστιατόριο και μπαρ θα λειτουργήσουν με αυτεπιστασία "με προδιαγραφές που θα ζήλευαν και τα καλύτερα εστιατόρια του κόσμου'', όπως είπε ο κ. Σαμαράς, ενώ για τους θερινούς μήνες προβλέπεται η διεύρυνση του ωραρίου, από 8 π.μ. ως 8 μ.μ.

Εξάλλου, εξετάζεται η δυνατότητα μεταφοράς των δύο κτιρίων της Διονυσίου Αρεοπαγίτου σε παρακείμενα οικόπεδα που προβλέπεται να αποκτήσει το υπουργείο Πολιτισμού για τη συνολική μεταφορά των σπιτιών προκειμένου να βρεθεί μια "σολομώντεια λύση" - να διατηρηθεί, δηλαδή, η αξία των σπιτιών και να μην εμποδίζουν οι προσόψεις τους τη θέα του Μουσείου προς τον Ιερό Βράχο της Ακροπόλεως. Αναμένονται οι απαντήσεις των ενδιαφερόμενων μερών.

Τέλος, έχει ολοκληρωθεί η διαμόρφωση της οδού Μακρυγιάννη, καθώς και οι εργασίες του κήπου του Νέου Μουσείου, με τη δενδροφύτευση δέντρων νεραντζιάς και ελαιώνα.

Πράγματα που πρέπει να ξέρετε για το Μουσείο

-Το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης βρίσκεται στην ιστορική περιοχή του Μακρυγιάννη, νοτιανατολικά του ιερού βράχου. Απέχει μόνο 300 μέτρα από την Ακρόπολη και περίπου δύο χιλιόμετρα από το Σύνταγμα. Άμεση πρόσβαση από το σταθμό του μετρό "Ακρόπολη", στην ανατολική παρυφή του χώρου του Μουσείου.

-Πρόεδρος του Δ.Σ. του ΟΑΝΜΑ (Οργανισμός Ανέγερσης Νέου Μουσείου Ακρόπολης) είναι ο καθηγητής αρχαιολογίας Δημήτριος Παντερμαλής και αντιπρόεδρος ο καθηγητής οικονομικών Γεώργιος Αγαπητός.

-Πολλοί Έλληνες αλλά και μεγάλος αριθμός Βρετανών πιστεύουν ότι το σύγχρονο μουσείο θα συμβάλλει στην επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα που σήμερα επιδεικνύονται στο Βρετανικό Μουσείο. Η διεκδίκηση της επιστροφής τους αποκτά νέα διάσταση μετά την ανέγερση του Νέου Μουσείου Ακροπόλεως.

-Τα γλυπτά που λείπουν, γνωστά και ως Ελγίνεια, διακοσμούσαν αρχικά τον Παρθενώνα και άλλα κτίσματα της Ακρόπολης και αντιπροσωπεύουν περισσότερα από τα μισά των γλυπτικών διακοσμήσεων της ιστορικής τοποθεσίας. Αφαιρέθηκαν στις αρχές του 19ου αιώνα και η επιστροφή τους υπήρξε σημαντικό θέμα για τις ελληνικές κυβερνήσεις για πολλά χρόνια.

-Η κατασκευή άρχισε το Νοέμβριο του 2004.

Αυστηρά μέτρα και κυκλοφοριακές ρυθμίσεις

Τα μέτρα ασφαλείας θα είναι πολύ αυστηρά στο κέντρο της Αθήνας, λόγω της παρουσίας προσωπικοτήτων από όλο τον κόσμο, ενώ θα ισχύσουν και κυκλοφοριακές ρυθμίσεις στους δρόμους γύρω από το Μουσείο.

Ειδικότερα υπάρχει απαγόρευση της στάσης και στάθμευσης των οχημάτων. από 18.00 ώρα της 19-06-2009 έως της 21-06-2009 σε όλο το μήκος των οδών Χατζηχρήστου, Καρυάτιδων, Μισαραλιώτου, Μητσαίων, Πορίνου, Καλαίσχρου, Μακρή, Τζιραίων, Πλ. Τσόκρη (περιμετρικά), Πλ. Λαζαρέτου (περιμετρικά), καθώς και σε τμήματα των οδών, Ροβέρτου Γκάλι, Καλλισπέρη, Πετμεζά, Βε΄ί΄κου, Θρασύλλου, Βύρωνος, Φρυνίχου, Λεμπέση και Αθ. Διάκου.

-Από 12.00 ώρα της 20-06-2009 έως 06.00 ώρα της 21-06-2009 στην οδό Στρ/γού Μακρυγιάννη, στο τμήμα της από την οδό Χατζηχρήστου έως την οδό Φαλήρου.

-Από 15.00 ώρα της 20-06-2009 έως 06.00 ώρα της 21-06-2009 καθ΄ όλο το μήκος της οδού Θεωρίας, σε τμήματα των οδών Γαριβάλδι και Ροβέρτου Γκάλι, καθώς και στον κόμβο και το πλακόστρωτο της Ακροπόλεως.

-Προσωρινή διακοπή της κυκλοφορίας των οχημάτων από 15.00 ώρα της 20-06-2009 έως πέρατος των εκδηλώσεων σε όλο το μήκος και τις καθέτους των οδών Μητσαίων, Καρυάτιδων, Ροβέρτου Γκάλι, καθώς και σε τμήματα των οδών Καλλισπέρη, Δημητρακοπούλου και Φαλήρου.

Τι λένε τα διεθνή ΜΜΕ

Με αφορμή τα επικείμενα εγκαίνια του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης, αμερικανικά ΜΜΕ αναφέρονται στο αίτημα της Ελλάδας για επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα, σημειώνοντας ότι το Νέο Μουσείο αποτελεί "ισχυρό επιχείρημα" προς αυτή την κατεύθυνση.

Η εφημερίδα "Νιου Γιορκ Τάιμς", το τηλεοπτικό δίκτυο ABC και άλλα ΜΜΕ στις ηλεκτρονικές σελίδες τους φιλοξενούν ανταπόκριση του πρακτορείου «Associated Press» για τα εγκαίνια του μουσείου, δίνοντας έμφαση στον αντίκτυπο που έχει στην ελληνική κοινωνία το αίτημα επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα.

Μεταξύ άλλων, φιλοξενούνται δηλώσεις του υπουργού Πολιτισμού, Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος τονίζει ότι "το νέο μουσείο αποτελεί καταλύτη για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Είναι ένα σύμβολο της σύγχρονης Ελλάδας που τιμά το παρελθόν με έργα εφάμιλλα με εκείνα των προγόνων μας".

Ο αρχιτέκτονας του μουσείου, Μπερνάρ Τσουμί, δηλώνει ότι "ο Παρθενώνας είναι ένα από τα πλέον τέλεια κτίρια, το οποίο έχει ασκήσει επιρροή επί αιώνες σε γενεές δυτικών αρχιτεκτόνων. Αυτό που προσπαθήσαμε να κάνουμε, ήταν να είμαστε όσο το δυνατόν απλοί, καθαροί και ακριβείς στη δημιουργία οπτικής σχέσης μεταξύ του Παρθενώνα, του Μουσείου και του ευρύτερου αρχαιολογικού χώρου". Ο κ. Τσουμί δηλώνει "πεπεισμένος ότι αργά ή γρήγορα, τα μάρμαρα από το Βρετανικό Μουσείο θα επιστρέψουν στην Αθήνα".

Η εφημερίδα "Νιου Γιορκ Τάιμς" φιλοξενεί επίσης δυο άρθρα για το επίμαχο ζήτημα της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Το πρώτο είναι του Βρετανού δημοσιογράφου και συγγραφέα, Κρίστοφερ Χίτσενς, από το περιοδικό "Vanity Fair", ο οποίος επιχειρηματολογεί υπέρ της επιστροφής των Μαρμάρων, υπογραμμίζοντας ότι "η άλλοτε μερικώς βάσιμη θέση του Βρετανικού Μουσείου περί έλλειψης χώρου στέγασης των γλυπτών, δεν υφίσταται πλέον. Κάθε επισκέπτης δεν μπορεί παρά να εντυπωσιαστεί από τις συντονισμένες προσπάθειες του αρχιτέκτονα του Μουσείου Μπερνάρ Τσουμί και του διευθυντή του Δημήτρη Παντερμανλή", αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Χίτσενς, σημειώνοντας ότι "όλοι οι διαθέσιμοι θησαυροί του Παρθενώνα έχουν τοποθετηθεί με ιδιαίτερη φροντίδα σε μια αίθουσα που βρίσκεται σε άλλο επίπεδο σε σχέση με το υπόλοιπο Μουσείο, ώστε να αντικατοπτρίζει τη διαρρύθμιση του ναού".

Στο δημοσίευμα γίνεται αναφορά στις πρόσφατες επιστροφές τμημάτων του μνημείου από την Ιταλία και από το Μουσείο της Χαιδελβέργης, εκφράζοντας παράλληλα την ελπίδα ότι "κάποια μέρα η Βρετανία θα αποφασίσει να διορθώσει ένα λάθος του παρελθόντος".

Στο μεταξύ, τα αυστραλιανά μέσα ενημέρωσης εξακολουθούν να δίνουν σημαντική προβολή στο Μουσείο της Ακρόπολης.

Το τηλεοπτικό δίκτυο SBS έκανε σύντομο αφιέρωμα στα εγκαίνια, τονίζοντας το γεγονός ότι τα εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν ενώ τμήματα της ζωφόρου του Παρθενώνα βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. Αντικαθιστούνται από γύψινα εκμαγεία, ώστε ο επισκέπτης να έχει πλήρη άποψη της εικόνας που παρουσίαζαν αρχικά.

Η ιστορία του Νέου Μουσείου

Το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης ήταν το δεύτερο πολιτιστικό όραμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Μαζί με την ανασκαφή των Βασιλικών Τάφων της Βεργίνας από τον αρχαιολόγο Μάνο Ανδρόνικο αποτέλεσαν την μεγάλη του πολιτιστική κληρονομιά. Αργότερα, η Μελίνα Μερκούρη ονειρεύτηκε πως το μουσείο θα μπορούσε να φιλοξενήσει και τα Γλυπτά του Παρθενώνα, τα λεγόμενα τότε Ελγίνεια, μια ονομασία που καταργήθηκε όταν το αίτημα της επιστροφής άρχισε να αντιμετωπίζεται θετικά από την διεθνή κοινότητα.

Ποτέ άλλοτε δεν έγινε τόσος θόρυβος για ένα κτίσμα. Αντιπαραθέσεις, κόντρες πολιτικών αρχηγών στην Βουλή, δημόσια κριτική. Για περίπου τριάντα χρόνια, αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες και πολεοδόμοι "βασανίστηκαν" για το αν το συγκεκριμένο οικόπεδο του στρατοπέδου Μακρυγιάννη ήταν ο καταλληλότερος χώρος για την ανέγερση του μουσείου. Η αρνητική γνώμη επιφανών ειδικών στηριζόταν στο σκεπτικό ότι το οικόπεδο ήταν εξαιρετικά περιορισμένο από τα γύρω κτίσματα, βρισκόταν πολύ κοντά στην Ακρόπολη -επομένως δεσμευόταν από τους όρους δόμησης της περιοχής- και ότι σε τμήμα του είχαν ανακαλυφθεί σημαντικά αρχαία, τα οποία δεν έπρεπε να καταστραφούν. Ο πόλεμος για τη χωρόθετηση διεξήχθη με δημόσια αντιπαράθεση και πλήθος προσφυγών για την αρχαιολογική ανασκαφή του οικοπέδου, την επιλογή του αρχιτεκτονικού σχεδίου και τις απαλλοτριώσεις.

Δύο πανελλήνιοι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί προκηρύχθηκαν, το 1976 και το 1979, και οι δύο χωρίς αποτέλεσμα. Το 1989 πραγματοποιήθηκε ο τρίτος διαγωνισμός, διεθνής αυτή τη φορά. Ύστερα από αντιδράσεις της ελληνικής επιστημονικής κοινότητας το υπουργείο πρότεινε στους διαγωνιζόμενους δυο ακόμη εναλλακτικές θέσεις (Κοίλη και Διόνυσος), που όμως κρίθηκαν προβληματικές. Οι συμμετέχοντες στον διαγωνισμό οδηγήθηκαν τελικά στη λύση Μακρυγιάννη. Αν και επελέγη η πρόταση δυο Ιταλών αρχιτεκτόνων, το Συμβούλιο Επικρατείας ακύρωσε τον διαγωνισμό, εντοπίζοντας εξόφθαλμες παρατυπίες.

Παρά τις αντιρρήσεις σημαντικών Ελλήνων αρχιτεκτόνων (Γιώργος Κονδύλης, Άρης Κωνσταντινίδης κ.α.) και αρχαιολόγων όπως ο Γιώργος Δοντάς, οι διαδοχικές κυβερνήσεις επιμένουν πεισματικά στην αρχική χωροθέτηση Καραμανλή. Ακόμη και όταν με την ανασκαφή του 1997-1999 αποκαλύπτονται σημαντικές αρχαιότητες μπροστά στο διατηρητέο κτήριο Βάιλερ, η κυβέρνηση επιμένει στην οικοδόμηση του νέου μουσείου σε αυτή τη θέση. Για να καμφθούν οι αντιδράσεις, η τότε κυβέρνηση υποσχέθηκε ότι το μουσείο θα είναι έτοιμο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, το καλοκαίρι του 2004, ενώ εντάθηκαν οι προσπάθειες για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, έστω και με την μορφή του δανεισμού.

Το καλοκαίρι του 2000 ξεκίνησε ο διεθνής διαγωνισμός προεπιλογής μελετητών για την εκπόνηση των σχεδίων του Νέου Μουσείου που θα στεγάσει τα αριστουργήματα της Ακρόπολης.

Έπειτα από αναλυτική μελέτη, η επιτροπή αξιολόγησης κατέληξε σε ομόφωνη απόφαση για το πρώτο, δεύτερο και τρίτο βραβείο, ενώ αναγνώρισε την πρωτοτυπία άλλων δύο λύσεων και πρότεινε την διάκριση τους με ειδική μνεία. Επικρατέστερη κρίθηκε η πρόταση του Γαλλοελβετού αρχιτέκτονα Μπερνάρ Τσουμί και του ελληνικού γραφείου του Μιχάλη Φωτιάδη.

Βάσει του μουσειολογικού προγράμματος, μεγάλο βάρος δίνεται στην εξυπηρέτηση των επισκεπτών, με την διαμόρφωση ειδικών χώρων υποδοχής (φουαγιέ, καταστήματα, εστιατόριο, αμφιθέατρο, αίθουσα περιοδικών εκθέσεων) αλλά και την παροχή πληροφοριών ώστε το κοινό να ενημερώνεται πλήρως για ό, τι έχει σχέση με την Ακρόπολη και τα μνημεία της.



Την υλοποίηση του έργου ανέλαβε, εκ μέρους του Δημοσίου, ο Οργανισμός Νέου Μουσείου Ακρόπολης με επικεφαλής των καθηγητή Δημήτρη Παντερμαλή. Το μουσείο κτίστηκε με ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Οι αρχιτέκτονες, οι αρχαιολόγοι και όλοι όσοι είχαν εμπλακεί στον σχεδιασμό και στο κτίσιμο του ήξεραν εκ των προτέρων τι ακριβώς επρόκειτο να στεγάσει. Η πιθανότητα να βρεθούν μελλοντικά στην περιοχή νέες σημαντικές αρχαιότητες, αν και υπαρκτή, είναι μάλλον περιορισμένη.

Ο συνολικός προϋπολογισμός ανέγερσης ανήλθε στα 130 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων το 30% έχει καλυφθεί από κοινοτικά κονδύλια.