Βλέποντας όσα συμβαίνουν γύρω μας σχετικά με την οικονομική κρίση που μαστίζει τον πλανήτη, σας παρουσιάζουμε ένα άρθρο για έναν από τους μεγαλύτερους οικονομολόγους του πλανήτη τον περασμένο αιώνα, τον John Kenneth Galbraith.
Ο John ήταν εκτός από κολοσσός στο ανάστημα και ένας γίγαντας της ιοκονομικής σκέψης και επιστήμης σαν τον μέντορά του, John Mainard Kanes.
Εκτός από οικονομολόγος, πολέμιος των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων,διετέλεσε στην 70ετή καριέρα του διπλωμάτης, γραφειοκράτης, μυθιστοριογράφος και συλλέκτης έργων τέχνης.
Οι απόψεις του και οι ιδέες του αντανακλούν την σκέψη του μεγάλου βρετανού οικονομολόγου για μεγαλύτερη παρέμβαση του κράτους στην οικονομία.Ο ίδιος, που αποκαλούσε τον εαυτό του συχνά πυκνά <<ευαγγελικό κεινσιανό>>, τόνιζε ότι είναι δουλειά του κράτους και όχι της αγοράς να παρεμβαίνει μεταξύ πλουσίων και φτωχών.
Ήταν στενός φίλος του Αμερικάνου Προέδρου Τζον Κένεντι, ο οποίος τον τοποθέτησε πρεσβευτή στην Ινδία μεταξύ 1961 και 1963, τις μόνες χρονιές που δεν δίδαξε στο Χάρβαντ.
Δεν δημιούργησε μια μοναδική οικονομική θεωρία όπως ο μέντοράς του, αλλά η συνεισφορά του στον κόσμο των ιδεών ήταν τεράστια.Ήταν πάνω από όλα ο οικονομολόγος που έκανε προσιτά στον πολύ κόσμο τα οικονομικά, αυτός που έκανε κατανοητές και τις πιό σύνθετες οικονομικές θεωρίες στον απλό άνθρωπο.Μέλος του Δημοκρατικού Κόμματος ως το τέλος της ζωής του,είδε το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών ως απειλή για την οικονομική σταθερότητα και επηρέασε σημαντικά με την σκέψη του πολιτικές που ακολούθησαν οι δημοκρατικές κυβερνήσεις στις ΗΠΑ.
Έγραψε περισσότερα από 30 βιβλία και 1000 και πλέον άρθρα και δοκίμια για εφημερίδες και περιοδικά σε όλο τον κόσμο. Τα δημοφιλέστερα βιβλία του με βάση τις πωλήσεις αλλά και την επιροή στην κοινή γνώμη ήταν : <
Στο βιβλίο με τις περισσότερες πωλήσεις << Η κοινωνία της αφθονίας>> συνιστά επενδύσεις από την κυβέρνηση σε μεταφορές,εκπαίδευση, υγεία, προκειμένου να μειωθούν οι ανισότητες μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Αντιτάχθηκε στον πόλεμο του Βιετνάμ, ενώ επέκρινε δριμύτατα τα οικονομικά της προσφοράς που κυριάρχησαν στην δεκαετία του 80 από τις κυβερνήσεις Ρίγκαν.
Είχε ζήσει,αναλύσει και συμβάλλει στην αντιμετώπιση των μεγαλύτερων οικονομικών κρίσεων του 20ού αιώνα.Έζησε το Κραχ το 1929,την μεγάλη ύφεση που ακολούθησε στη δεκαετία του '30, νωρίτερα τον Α΄ και αργότερα τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο και φυσικά τα Κραχ του '87 και του '97.
Στο κορυφαίο του έργο <<Η κοινωνία της αφθονίας>>, επιτέθηκε στην θεωρία των κλασικών οικονομολόγων,ότι οι δυνάμεις της ελέυθερης αγοράς θα αποφέρουν οφέλη σε όλο το κόσμο.Τονίζει ότι η κλασική οικονομική θεωρία αποτελούσε αλήθεια σε εποχές του παρελθόντος, οι οποίες ήταν εποχές φτώχειας. Τώρα όμως οι εποχές είναι διαφορετικές:Από την κατάσταση της φτώχειας βρισκόμαστε, λέει, στην εποχή της αφθονίας και για μια τέτοια εποχή απαιτείται μια νέα οικονομική θεωρία.
Στο τέλος της δεκαετίας του '60 με το έργο του <<Το νέο βιομηχανικό κράτος>> προειδοποιεί για την κυριαρχία των μεγάλων επιχειρήσεων στην Αμερικανική οικονομία. Τονίζει ότι αυτές δημιουργούν τις επιθυμίες των καταναλωτών μέσω της διαφήμισης.Αυτό δημιουργεί,όπως λέει, μια τεχνητή αφθονία μέσω της παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών,αλλά προκαλει παράλληλα και την εγκατάλειψη του δημόσιου τομέα. Επισημαίνει ότι ενώ αρκετοί Αμερικανοί μπορούν να αγοράσουν πολυτελή αγαθά,τα πάρκα τους είναι βρώμικα, ενώ τα παιδιά τους πηγαίνουν σε άθλια σχολεία.
Προτείνει την μείωση της κατανάλωσης συγκεκριμένων προιόντων μέσω κυβερνητικών ρυθμίσεων.Επίσης προτείνει πρόγραμμα κυβερνητικής προπαγάνδας που θα επηρεάσει τις ανάγκες και τις προτιμήσεις των πολιτών.Συμβουλέυει την οικοδόμηση μιας νέας τάξης πολιτών , με έμφαση στη μόρφωση και τελικό στόχο να καλύψει τις διανοητικές,πολιτιστικές και καλλιτεχνικές ανάγκες.
Στο <<Μεγάλο Κραχ, 1929>> ο Galbraith καταπιάνεται με την αμερικανική χρηματιστηριακή φούσκα και όλη τη διαδρομή της από το 1926 εως το 1929. Το βιβλίο αυτό είναι η τέλεια περιγραφή κάθε χρηματοοικονομικής φούσκας. (Σε πολλές περιπτώσεις άνθρωποι εξαπατώνται από άλλους ανθρώπους. Το φθινόπωρο του 1929 ήταν ίσως η πρώτη περίπτωση που οι άνθρωποι κατάφεραν σε ευρεία κλίμακα να εξαπατήσουν τους εαυτούς τους), γράφει ο Galbraith.
Περιγράφοντας την φούσκα ο μεγάλος οικονομολόγος λέει:<<η αρχική ζήτηση αυξάνει την τιμή κάποιων μετοχών.Αυτοί που παρατηρούν την αύξηση των τιμών σπέυδουν να αγοράσουν για να κερδοσκοπήσουν.Δίνονται πειστικές εξηγήσεις από έγκυρους ειδικούς ότι τα θεμελειώδη στοιχεία και μεγέθη των εταιρειών και των κρατικών οικονομικών είναι καλά κα ακόμη περισσότεροι σπέυδουν να εισέλθουν στην πυραμίδα.>>
<<Σε κάποια φάση η εκτίναξη των τιμών είναι τόσο έντονη που κανένας δεν θέλει να μείνει έξω από το παιχνίδι. Οι έξυπνοι ξεφορτώνονται εγκάιρως τα "χαρτια" τους, με αποτέλεσμα σιγά σιγά η ζήτηση για μετοχές να καλυφθεί από την προσφορά. Και μετά η φούσκα σκάει. Ακολουθούν οι οργανωμένες στηρίξεις, οι φραστικές παρεμβάσεις για στήριξη, η λαϊκή πίεση για στήριξη των μετοχών. Η κρίση έρχεται απότομα, αν και συχνά προηγούνται κάποιες ενδείξεις ότι κάτι δεν πάει καλά.>>
Η σκληρή κριτική του όμως δεν σταματά εως το τέλος της ζωής του.Επικρίνει τις πολιτικές φοροαπαλλάγων για τους πλούσιους που υιοθέτησε ο Μπους προκειμένου να επανεκλεγεί το 2004,γράφοντας: <<Δεν μπορείς να ενισχύσεις μια οικονομία μέσω της μείωσης της φορολογίας για τους πλούσιους.Το μέτρο αυτό είναι ιδιαίτερα δημοφιλές για τις ευεργετικές επιδράσεις του σε όσους έχουν τα χρήματα, όχι για τις επιδράσεις του στην οικονομια>>.
Διαβάζοντας όλα τα παραπάνω μήπως σας έρχεται στο μυαλό η σημερινή κρίση και ποιοί ευθύνονται για αυτή? Μήπως οι μόνοι που δεν φταίνε είναι οι εργαζόμενοι και ο απλός λαός? Σε ποιούς θα αφήσουμε να μας βγάλουν από την κρίση? Μήπως σε αυτούς που την δημιούργησαν? Θα τους εμπιστευτείτε? Εμείς πάντως όχι....
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου